5 jaar geleden beschreven wij de opkomst van 3D-printen in de geneeskunde. Het betrof het 3D-printen van anatomische structuren, patiëntspecifieke boorgeleiders, zaagmallen en implantaten en het printen van levende cellen, groeifactoren en biomaterialen (‘bioprinten’). Chirurgen maken steeds vaker gebruik van de mogelijkheden van 3D-printen ter voorbereiding op operaties bij patiënten met een ingewikkelde anatomie. Aan de hand van tastbare 3D-modellen kunnen chirurgen de operatie beter voorbereiden en bespreken met de patiënt. Ook kunnen zij de 3D-modellen gebruiken als hulpmiddel bij de training van jonge chirurgen. Steeds vaker worden permanente titanium implantaten geprint. Bioprinten staat nog in de kinderschoenen en kent nog geen directe klinische toepassingen. Zoals wij 5 jaar geleden al voorspelden, moeten er voor de brede klinische toepassing van gebioprinte producten nog vele hordes genomen worden.@en